Virusne infekcije koje uzrokuju prehladu ili gripu mogu varirati od blagih smetnji do ozbiljnih prijetnji po zdravlje. Iako većina slučajeva prehlade i gripe obično prolazi sama od sebe, svake godine gripa ubije oko 290 000 do 650 000 ljudi širom svijeta.
Prema Centru za kontrolu i prevenciju bolesti (CDC), “obične prehlade glavni su razlog zašto djeca propuštaju školu, a odrasli posao”.
Obične prehlade i gripa
Prvo, moramo razlikovati prehladu i gripu, jer se virusi koji ih uzrokuju ne ponašaju nužno na isti način.
Glavni simptomi prehlade: upaljeno grlo, začepljen nos i kašalj i kihanje. Postoji više od 200 virusa koji mogu uzrokovati prehladu, ali korona virusi i rinovirusi su daleko najčešći krivci.
Postoje četiri ljudska korona virusa koja čine između 10 posto i 30 posto prehlade kod odraslih. Nalaze se u istoj porodici virusa kao i SARS-CoV-2, koji uzrokuje Covid-19. Zanimljivo je da oko četvrtine ljudi koji imaju infekciju virusom prehlade uopšte ne osjeća nikakve simptome.
Gripa se razvija zbog virusa gripe, od kojih postoje tri različite vrste: gripa A, gripa B i gripa C.
Uobičajene prehlade i gripa dijele mnoge simptome, ali infekcija gripom također se može manifestirati visokom temperaturom, bolovima u tijelu i hladnim znojem ili drhtavicom.
Kao i kod prehlade, značajan broj ljudi koji imaju gripu ne pokazuju nikakve simptome.
CDC pomno prati aktivnost gripe. Gripa se može pojaviti u bilo koje doba godine, ali većina slučajeva slijedi relativno predvidljiv sezonski obrazac. Gripa se uglavnom javlja oko septembra, a vrhunac doseže tokom zime. No, ponekad epidemija gripe može potrajati sve do maja.
Virusi prehlade i gripe pokušavaju ući u naša tijela kroz nos. Međutim, naša nosna sluznica ima sofisticirane obrambene mehanizme protiv ovih mikrobnih uljeza. Naš nos neprestano izlučuje sluz. Virusi postaju zarobljeni u ljepljivim soplima, a kada dođu u naš trbuh, želučane kiseline neutraliziraju mikrobe.
Međutim, hladan zrak hladi nosni kanal i jednom kada virus prodre u ovaj obrambeni mehanizam, imunološki sistem preuzima kontrolu nad borbom protiv uljeza. Fagociti, specijalizirane imunološke stanice, gutaju i probavljaju viruse. Međutim, istraživači su također povezali hladan zrak sa smanjenjem ove aktivnosti.
Rinovirusi zapravo preferiraju hladnije temperature, pa je teško ne podleći prehladi nakon što termometar padne.
Zimi su nivoi UV zračenja znatno niže nego ljeti. To utiče na količinu vitamina D koji naša tijela mogu stvoriti. Pregledom zaključeno je da vitamin D pruža zaštitu od akutne respiratorne infekcije, piše Medical news today.
Zaštita i simptomi
Tokom zime više vremena provodimo u zatvorenim prostorima što pomaže u širenju kapljica prepunih virusa. Šanse za prehladu ove zime vrlo su velike. Zapravo, CDC procjenjuje da odrasli svake godine imaju dvije do tri prehlade.
Najbolji način da se ljudi zaštite su:
- često pranje ruku vodom i sapunom,
- ne dodirivati oči, usta i nos,
- kloniti se ljudi koji su već bolesni,
Ta se pravila također primjenjuju na gripu. No, kod gripe je posebno važna i vakcinacija kako bi se zaštitili.
Osoba se treba obratiti liječniku ako ima ove simptome:
- teškoće u disanju,
- trajne bolove u prsima ili trbuhu,
- jaki bolovi ili slabost mišića,
- poteškoće s mokrenjem,
- temperatura ili kašalj koji se neprestano vraćaju,
- dugotrajna vrtoglavica ili zbunjenost,
- pogoršanje postojećeg hroničnog zdravstvenog stanja.
(N1, Kidsinfo.ba)
