Odavno je počelo da se podrazumijeva da je stres sastavni dio našeg svakodnevnog života, i da ga jednostavno ne možemo ni izbjeći. Na neki način smo se sa tim i pomirili. Međutim, postoje one situacije i periodi u životu kada treba da se potrudimo više nego inače da ga svedemo na minimum, kao kada je period trudnoće u pitanju. Znamo da navike majke u ishrani i sl direktno utiču na plod, pa isto tako nije ni izuzetak ukoliko je ona izložena stresu. Postoje studije koje stres tokom trudnoće dovode u vezu i sa uticajem na kasniji IQ kod deteta, i druge pojave. Međutim, da li je svaki stres baš toliko potencijalno štetan, i šta mi možemo da uradimo po tom pitanju?
Prijevremeni porođaj i mala težina bebe
Trudnoća po sebi, pogotovo za one buduće mame koje kroz ovo iskustvo prolaze po prvi put, je stresna. Ipak, veoma je važno da trudnice budu što smirenije u tom pogledu. Postoje naučna istraživanja koja pojačanu prisutnost stresa dovode sa prijevremenim porođajem i sa malom težinom novorođenčadi.
Naime, stres podiže nivo hormona CRH, koji utiče na dužinu drugog stanja, kao i na zrelost fetusa. Jednostavno – što je viši ovaj hormon, to će porođaj ranije uslijediti. A, ono što je posebno važno naglasiti jeste da će na visoke vrijednosti CRH utjcati ne ono što se dešava tokom posljednjeg tromesečja, već upravo tokom prva tri mjeseca trudnoće!
Uticaj na IQ kod djeteta
Stres utiče i na povišen nivou kortizola, a naučnici i ovaj hormon dovode sa negativnim uticajem na plod, odnosno u ovom slučaju na koeficijent inteligencije tokom kasnijeg djetetovog razvoja. Iako posteljica ima funkciju barijere i zaštite bebe i od ovakvih uticaja, ipak ni ona nije svemoguća ukoliko je stres intezivan i prolongiran.
Problemi sa snom
Tokom studije koja je sprovedena prije nekoliko godina naučnici su pratili san kod beba starosti šest, 18 i 30 meseci, odnosno njihove navike tokom spavanja i koliko često su se budile tokom noći. Ispostavilo se da su bebe onih majki koje su bile pod stresom i anksiozne tokom trudnoće posebno imale problema sa snom između 18. i 30. mjeseca, što je naravno bilo jako iscrpljujuće i za roditelje. Razlog tome je upravo taj što je kortizol prolazio kroz placentu.
Strahovi i anksioznost kod djeteta
Dr. Elysia Davis sa Univerziteta u Denveru kaže, ukoliko je kod trudnice kortizol tokom trudnoće povišen, što se upravo dešava tokom izlaganja stresu, da ima direktan utjecaj na to da dijete kasnije tokom odrastanja bude manje otporno na stres, kao i da se može desiti da bude sklonije strahovima, pa čak i anksiozno. Na primjer, za razliku od druge djece može dosta burnije reagovati kada se susreće sa nepoznatim osobama, biti nepoverljivo, i sl.
Naravno, jasno je da se ne možemo baš tokom devet mjeseci trudnoće izolovati pod staklenim zvonom. Naime, utvrđeno je da oni sitni i trenutni stresovi, koji su tipični na dnevnom nivou, ne prouzrokuju promjene u nivou kortizola što je ustanovljeno praćenjem amniotske tečnosti kod trudnica nakon ovakvog tipa stresova, što znači da se ne konstatuje negativan uticaj na fetus.
Dugoročni i hroničan stres, s druge strane, i te kako diže nivo CRH u amniotskoj tečnosti, što znači da može biti uzrok gore opisanim pojavama kod beba.
Kako da se izborite sa stresom?
Prije svega je potrebno da se zaista potrudite da nešto učinite povodom ovoga. Ali, evo nekoliko korisnih savjeta koji vam mogu pomoći:
1. Vodite računa o ishrani, ne preskačite doručak, i jedite što više voća, povrća, ribe.
2. Vježbajte! Ukoliko je sve u redu sa vašom trudnoćom, svakako ne treba da je provedete na kauču. Prilagodite fizičku aktivnost vašem stanju, a dokazano je da redovno bavljenje istom podiže nivo seratonina – hormona sreće.
3. Spavajte koliko god da osjećate da vam je potrebno.
4. Okružite se ljudima koji vam prijaju.
5. Ako vas nešto muči, nemojte to da držite u sebi.
(mogujatosama.rs/ kidsinfo.ba)
